اضطراب یکی از انواع احساس هایی است که با گسترش جوامع و پیشرفته شدن زندگی ماشینی ، میزان و حجم آن در زندگی افراد افزایش پیدا می کند به همین سبب توجه و شناسایی آن در زندگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

اضطراب در حالت نرمال و متعادل خود یکی از محرکه های زندگی به شمار می رود و افراد را از در خطر ماندن حفظ می کند ولی در صورتی که اضطراب حاد شده و از حد خاصی گذر کند می‌تواند مشکلات و دردسرهای زیادی را برای فرد به وجود آورد. اضطراب حاد در صورت درمان نشدن در طول زمان عامل ایجاد بیماری های زیادی چون افسردگی، استرس، اختلال در خواب و تمرکز و.. خواهد بود.

ما در این مطلب تلاش می کنیم تا ابتدا شما را با دلایل اصلی و اولیه ایجاد اضطراب در بدن آشنا کنیم و سپس به معرفی انواع اختلا های اضطرابی خواهیم پرداخت.

عوامل ایجاد اضطراب:

در ایجاد اضطراب عوامل بسیاری دخیل هستند اما مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شوند:

عوامل زیست شناختی:

دسته‌ای از افراد به دلیل بافت بدنی خاص یا مبتلا بودن به یک بیماری بیشتر از سایر افراد در معرض اضطراب قرار می‌گیرند و بدن آن ها بسیار زودتر از افراد دیگر دچار اضطراب می شود. از جمله بیماری‌هایی که درصد بروز اضطراب را افزایش می دهند می‌توان به کم کاری یا پر کاری تیروئید، پایین بودن قند خون، داشتن تپش قلب شدید، بالا بودن میزان اپی نفرین در بدن و.. اشاره کرد.

عوامل محیطی:

عوامل محیطی و روابط اجتماعی معمولاً وابسته به فرد نیست و ممکن است اتفاق‌هایی در آنها رخ دهد که باعث ایجاد اضطراب شوند. به طور مثال رخ دادن یک سیل یا زلزله و فوت یک عزیز به طور ناگهانی، اتفاقی است که از محدوده اختیارات فرد خارج است و به علت غیر قابل پیش بینی بودن آن ممکن است عامل ایجاد اضطراب شوند. معمولا در چنین حالتی علت ایجاد اضطراب ، احساس ناتوانی یا عدم کنترل فرد بر روی اتفاقات پیرامون است .

 عوامل ژنتیکی و ارثی:

بسیاری از تحقیقات علمی نشان داده‌اند افرادی که دارای والدین مضطرب هستند، احتمال اضطراب در آنها بیشتر است. چنین حالت ژنتیکی حتی در حیوانات نیز دیده شده است. ژن ها به خوبی توانایی انتقال اضطراب را به نسل های بعد از خود دارند.

 تغذیه نادرست:

یکی دیگر از عواملی که ممکن است در ایجاد یا افزایش اضطراب نقش مهمی داشته باشد رژیم غذایی مورد استفاده فرد است. کمبود اسید آمینه، اسید فولیک، ویتامین ب ۱۲ در رژیم غذایی از جمله عوامل افزایش اضطراب است به همین دلیل گاهی افرادی که به پزشکان به علت اختلال های اضطرابی خود مراجعه می کنند ، پزشک به آن ها داروهایی را می دهد تا عوامل بالا را در خود داشته باشند.

انواع اختلال های اضطرابی:

همانطور که قبلاً ذکر شد در صورت ماندگاری اضطراب و تنش عصبی، این هیجان تبدیل به نوعی اختلال خواهد شد. اختلالات اضطرابی دارای انواع بسیار مختلفی است که از جمله این موارد می‌توان به دسته‌های زیر اشاره کرد:

اختلال اضطراب فراگیر:

این اختلال حالتی است که یک فرد در آن به طور پیوسته و روزانه نگرانی بیش از حد را تجربه می‌کند. در چنین حالتی فرد به صورت مداوم نگران رخ دادن اتفاقی دردناک است مانند بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ افراد آشنا، نگرانی از تصادف و..

این اختلال موجب بروز حالت‌هایی چون تپش قلب، بی قراری، خستگی، بی خوابی، تنگی نفس، اختلال در حافظه و.. می‌شود.

اختلال هراس یا فوبیا:

این اختلال به حالتی گفته می‌شود که فرد دچار ترس بسیار شدید و غیر قابل تحمل نسبت به یک مسئله خاص است. در چنین اضطرابی فرد حتی قادر به تصور موضوع ترسناک نیز نیست و حتی تصور موضوع مورد ترس می تواند باعث ایجاد حالت های حمله عصبی یا وحشت بسیار زیاد شود .

انواع فوبیا شامل ترس از حیوانات، ترس از خون، ترس از ارتفاع، ترس از مرگ و.. است.

اختلال اضطراب اجتماعی:

این اختلال معمولاً در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی رخ می‌دهد و به این صورت است که فرد از هر گونه رفتار یا اظهار نظری در جمع گریزان است. در صورت شدید بودن و عدم درمان چنین اختلالی فرد ممکن است در دوره بزرگسالی خود دچار گوشه‌گیری و انزوا شود.

بسیاری از افراد حالت های کمی از اختلال اضطراب اجتماعی را با خود دارند و زندگی خود را بدون هیچ مشکلی ادامه می دهند اما در حالت های شدید تر گاهی حتی امکان رفت و آمد در جامعه نیز از فرد سلب می شود و به طور کلی زندگی آن ها دچار مشکل خواهد شد.

اختلال وسواس:

این اختلال به طور کلی دارای دو دسته وسواس فکری و وسواس عملی است. به این معنی که ممکن است وسواس به صورت فکر و اندیشه‌ای باشد که به طور مزمن در ذهن تکرار شده یا به شکل رفتارهایی تکرار شونده بروز کند.

از شایع‌ترین انواع وسواس عملی می‌توان به وسواس در نظافت و شستشو، وسواس در تکرار یک عمل یا روتین خاص ، وسواس باز یا بسته بودن شیر گاز ، درب خانه و.. اشاره کرد.

اختلال وسواس در حالت های بسیار شدید ممکن است آسیب های بسیاری را به دنبال داشته باشد به طور مثال فردی که دارای اختلال وسواس تمیزی است ممکن است حیاط خانه را تا حدی بشورد که زمین نشست کرده و حیاط خانه از بین برود یا تا حدی پوست بدن خود را بشوید که دچار اگزمای پوستی شود.

اختلال اضطراب پس از سانحه:

این اختلال زمانی رخ می‌دهد که یک فرد دچار ترس شدیدی در یک سانحه تلخ و دردناک می‌شود. چنین اضطرابی تا مدت‌ها در ذهن فرد می‌ماند و در زمان‌ها و حالت‌های گوناگون برای فرد تکرار می‌شود.

شرایط و مکان‌هایی که به گونه‌ای یادآور حادثه دردناک برای آنها باشد به شدت غیر قابل تحمل است و در شرایط حاد باعث ایجاد حملات صرع و تشنج شدید نیز در فرد خواهد شد.

کلام آخر:

اضطراب در میزان کم نوعی هیجان لازم و ضروری در بدن انسان جهت بقا و ادامه زندگی است. حد نرمال این هیجان کاملاً طبیعی است و در تمام افراد رخ می‌دهد. معمولاً اضطراب باعث بهتر شدن عملکرد افراد در طول زندگی خواهد شد.

در صورتی که چنین هیجانی بیش از حد گسترده شده و وارد دسته اختلالات شود می‌تواند مضرات و آسیب‌های بسیاری را به وجود آورد مانند اختلال اضطراب فراگیر ، وسواس ، اضطراب پس از سانحه و ..

از دلایل ایجاد اضطراب می‌توان به موارد ژنتیکی ، نوع مصرف مواد غذایی ، عومل زیست شناختی و عوامل محیطی اشاره کرد.