کمالگرایی چیست و چه گونه بر سلامت روان ما اثر می‌گذارد؟
کمال گرایی داشتن یک باور قوی درباره‌ی این است که هر کاری که انجام می دهیم نباید خطا یا اشتباهی داشته باشد!
وقتی ما یک انسان کمالگرا باشیم، حتی ممکن است وقتی اشتباه می کنیم احساس بی لیاقتی، کمتر دوست داشتنی بودن یا بازنده بودن بهمان دست دهد!
یک کمال گرا با این باور که نقص داشتن یک موضوع یک اتفاق غیرقابل قبول و غیرقابل پذیرش است، پیوسته به سوی دستیابی به کمال تلاش می‌کند.
در حالی که این طرز فکر می تواند برای سلامت روان ما بسیار مضر باشد!
این همان موضوعیست که امروز در این مقاله، قصد پرداختن به آن را داریم.
بسیاری از افراد در زمینه های خاصی از زندگی خود کمال گرا هستند.
اگر می‌بینید که می‌خواهید در بیشتر کارهایی که انجام می‌دهید به کمال برسید، ممکن است یک کمالگرای تمام عیار باشید!
اما بهتر است قبل از هرچیز، نشانه‌های کمالگرایی را با هم بررسی کنیم و ببینیم چند مورد از علائم آن را درون خود می‌یابیم، این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
۱)شما نمی توانید یک کار را شروع کنید مگر اینکه مطمئن شوید که می توانید آن را بدون نقص به پایان برسانید!
۲)اگر یک کار مشخص را به شما و دیگران بسپارند، شما خیلی بیشتر از دیگران طول می کشد تا همان کار را انجام دهید، چرا که وقت بیشتری را صرف به کمال رساندن آن کار میکنید!
۳)شما محصول نهایی با نتیجه‌ی نهایی یک موضوع را را حیاتی ترین بخش آن موضوع می‌بینید!
۴)شما فکر می کنید یک کار انجام نشده است مگر اینکه فکر کنید کامل انجام شده است!
خب، نشانه‌ها شبیه به شما بودند؟
اگر جواب بله‌است، بهتر است به مراحل بعدی مقاله بپردازیم!
در مرحله دوم می‌خواهیم با هم، انواع کمالگرایی را بررسی کنیم و ببینیم به کدام یک از آنها دچاریم
البته در نظر داشته باشید که حتی ممکن است به هر‌سه‌ی آنها دچار باشیم!
انواع کمال گرایی:
به طور کلی سه نوع کمال گرایی وجود دارد.
و در حالی که انواع آن به طور کلی در نقاط مختلفی با هم اشتراک و شباهت دارند، اما تفاوت های کلیدی‌‌ای نیز بین آنها حاکم است.
این سه نوع کمالگرایی عبارت‌اند از:
۱)کمالگرایی بر اساس استانداردهای شخصی:
این نوع کمال گرایی در نگاه اول سالم به نظر می‌رسد و برای زندگی ما مفید است، زیرا با این دسته از‌ک کمالگرایی شما برای رسیدن به اهداف بلندمرتبه و شخصی خود انگیزه دارید!
داشتن این انگیزه، شانس ابتلا به فرسودگی شغلی یا استرس در شما را کمتر می‌کند.
همچنین به دلیل استرس ناشی از تلاش کردن برای رسیدن به کمال، کمتر احتمال دارد که به خودتان آسیب بزنید.
شاید دیگران در نوع اول کمالگرایی، فکر کنند استانداردهای شما خیلی بالا است، اما اگر کمالگرایی سطح اولیه را در حد تعادل نگه دارید، می‌تواند به شما برای گسترش دادن بخش‌های مختلف زندگی انگیزه بدهد!
۲)کمال گرایی خودانتقادی:
این نوع کمال گرایی ممکن است باعث شود که شما مدام احساس ترس و ناامیدی کنید که نکند هرگز به اهداف کمالگرایانه‌ی خود نرسید!
ناامیدی، مشکلیست که ممکن است منجر به مسائلی مثل اختلالات اضطرابی، استرس، خودسرزنشی و محکوم کردن خود و اجتناب از هر فعالیت مثبتی شود!
۳)کمال گرایی‌ای که ناشی از تحمیل اجتماع است:
در مورد سوم از انواع کمالگرایی، کمال توسط یک منبع بیرونی از ما خواسته می شود.
افرادی که انتظارات اجتماعی یا فرهنگی از آنها بالاست ممکن است در معرض کمال گرایی نوع سوم قرار بگیرند.
این منبع می تواند شغل یا محل تحصیل ما باشد که به حداکثر دقت و توجه ما نیاز دارد، و یا حتی در روابط ما با دوستان و خانواده‌مان!
افرادی که در معرض نوع سوم کمالگرایی هستند بیشتر احتمال دارد افکار ناامیدانه، استرس‌زا، و حتی افکاری مثل آسیب رساندن به خودشان و یا حتی خودکشی به سراغشان بیاید!
خب، حالا که تا اینجا آمده‌ایم، بد نیست ببینیم پیامد‌های کمالگرایی بر روی سلامت جسم و روان ما به چه صورت است؟
تحقیقات نشان داده است که کمال گرایی با برخی از مشکلات سلامت روان و حتی اختلالات جسمی مرتبط است.
برخی از این شرایط عبارتند از:
•احساس داشتن التهاب روانی
•فشار آوردن بیش از حد بر خود
•افسردگی
•اضطراب
•افکار خودکشی
•اختلال وسواس اجباری (OCD)
•اختلالات اشتها
•اختلالات مربوط به خواب
و همچنین سایر مسائل مربوط به سبک زندگی که که عبارتند از:
•عزت نفس پایین
•نا امیدی
•اهمال کاری
•مسائل مربوط به رابطه
و…
خب، اگر برای شما هم این سوال پیش آمده که علت کمالگرایی چیست، در این قسمت از مقاله‌ی امروز می‌خواهیم برخی از عواملی که باعث کمال گرایی می‌شوند را با هم بررسی کنیم!
این عوامل عبارت‌اند از:
•ترس از شکست
•احساس نیاز به جلب رضایت والدین در کودکی
•تمایل به تحسین شدن
•تمایل به دوست داشته شدن توسط دیگران
•مشکلات سلامت روان مانند اضطراب و اختلال وسواس فکری-اجباری
•احساس ناامنی یا ناکافی بودن
•مشکلات دلبستگی با والدین در دوران کودکی
•داشتن یک موفقیت عالی در‌گذشته
بعد از ریشه یابی و باز کردن جزئیات کمالگرایی، می‌رسیم به بخش مورد علاقه‌ی شما، یعنی راهکار!
خب…
درمان کمالگرایی به چه صورت است؟!
قبل از هرچیز ما باید این فضای ذهنی را داشته باشیم که مقابله با کمال گرایی ممکن است مثل یک نبردی دشوار باشد، اما برنده شدن در این نبرد کاملا امکان پذیر است، یا به عبارت دیگر اگر سوالتان این است که کمالگرایی درمان دارد، پاسخ بله است!
می توان از درمان‌های مختلف از جمله جلسات رواندرمانی و روانپزشکی، برای غلبه بر کمالگرایی به کمک ریشه یابی و مدیریت علت اصلی رفتار کمال گرا استفاده کرد.
یک متخصص سلامت روان از مقیاس‌های متفاوت کمال گرایی استفاده می کند تا قبل از اینکه پروسه‌ی درمان را شروع کند، متوجه شود که که چه چیزی واقعا باعث کمال گرایی در شما شده‌است!
انواع روش‌های درمانی مورد استفاده برای غلبه بر کمال گرایی عبارتند از:
•درمان شناختی- رفتاری:
این نوع درمان، روانشناس به کمال گرا نشان می دهد که کمال در هر کاری که انجام می دهد لازم نیست.
به او می آموزد که خطاها قابل قبول هستند و نباید آنها را از دنبال کردن آنچه می خواهند باز دارد.
•هیپنوتیزم درمانی:
هیپنوتیزم به مدیریت ذهنیت “سیاه یا سفید” که در اکثر کمال گرایان وجود دارد کمک می کند.
•سیستم خانواده درمانی:
این نوع از روش درمانی، برای یافتن چگونگی ظهور کمال گرایی در خانواده و تأثیر آن بر کمالگرایی فرد استفاده می‌شود.
چند نکته برای غلبه بر کمال گرایی به تنهایی!
گاها می توانید سعی کنید بدون تکیه بر رواندرمانی نیز بر کمال گرایی غلبه کنید.
برخی از کارهایی که می توانید به تنهایی برای کمک به مدیریت کمال گرایی خود انجام دهید عبارتند از:
•مزایا و معایب کمال گرا بودن را یادداشت کنید.
با این کار، هر وقت متوجه شدید که دوباره در دان کمال گرایی افتاده اید، دوباره به معایب آن نگاه کنید و مسیر متعادل‌تری که انتخاب کرده بودید را ادامه دهید.
•اهداف قابل دستیابی برای خود تعیین کنید.
تعیین اهداف قابل دست یافتن شما را از دستیابی به کمالات دست نیافتنی باز می دارد!
به این ترتیب می توانید با منابعی که در اختیار دارید به اهداف خود برسید.
•محدودیت های زمانی برای وظایف تعیین کنید و مطمئن شوید که آنها را به درستی انجام می‌دهید:
برای جلوگیری از صرف زمان اضافی برای انجام کامل یک کار، یک محدودیت زمانی واقع بینانه ایجاد کنید و به آن پایبند باشید.
•از اهمال کاری بپرهیزید!
به جای محصول نهایی، روی پروسه‌ی کار تمرکز کنید. اگر بتوانید کار خود را به بخش‌های کوچک‌تر و قابل مدیریت‌تر تقسیم کنید و آن را مرحله به مرحله جلو ببرید و در یک زمان مشخص آن را تکمیل کنید،برای روان کمالگرای شما بسیار مناسب است و خودتان را از شر اهمال‌کاری نیز راحت میکنید!
•به یاد داشته باشید که اشتباهات همیشه بد نیستند. و حتی گاهی اوقات به خاطر درس‌هایی که به ما می‌دهند، می‌توانیم آن‌هارا جشن هم بگیریم!
•چیزهای مختلفی را دنبال کنید که برایتان مهم است و شما را خوشحال می کند.
از تمرکز بر کامل کردن تنها یک چیز خودداری کنید و به قول معروف، تمام تخم مرغ‌هایتان را در یک سبد نگذارید!
کمالگرایی مثل خیلی از اختلالات دیگر سلامت روان یک الگوی رفتاری ناکارآمد هست که می‌توان با تلاش آن را به مرور زمان به تعادل رساند و این کاری، اصلا امر غیرممکنی نیست!
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
منتظر مقالات بعدی مایندر باش، همراه من!
